Mijn leven zal nooit meer vanzelfsprekend zijn

“Levert verlies per definitie rouw op? Ik zal het feit niet ontkennen. Maar er zijn wel nuances, gebaseerd op persoonlijke ervaring.

Na twee jaar 24/7 mantelzorgen voor mijn vrouw, namen we afscheid. Drie jaar geleden. We hadden samen naar dat moment toegeleefd. Dat is een ander afscheid dan een onaangekondigde dood.

Daarbij bestaan er diverse soorten afscheid. Voor degene die gaat overlijden is het een afscheid nemen van mensen, plekken, dingen. Van het leven dat jij hebt geleid. Twee jaar duurt dan lang, maar op een gegeven moment komt dit in een stroomversnelling. Als je je realiseert dat je een vriend of vriendin, een geliefde plek, of familie wellicht voor de laatste keer ziet.

Als nabestaande ervaar je dit samen met die ander. In mijn geval bestond die gedeelde ervaring ook in het samen regelen en organiseren van de uitvaart. Het werd een bijzonder afscheid met vrienden, goede kennissen en familie. Een uitroepteken voor een leven dat in het teken had gestaan van muziek.

Die dag en de ceremonie werden professioneel vastgelegd op video en foto’s. Beelden die ik in het begin vaak heb bekeken en waar ik af en toe naar terugkeer. De speeches, de musici, zangers en zangeressen en de rituelen die we zelf hadden bedacht, vervullen me nog steeds met vreugde. Alles was precies zo gegaan als zij had gewild.

Dat laatste feit en de intensiteit van ons persoonlijke afscheid, ik hield haar hand vast tot ze stopte met ademen, we hadden elkaar daarvoor lang in de ogen gekeken, zorgden ervoor dat ik in de dagen, de weken en de maanden hierna me eerder energiek dan terneergeslagen voelde.

Achteraf, maanden later, begreep ik dat dit deels te maken had met de adrenaline high die door je lijf raast als je zo intens voor iemand heb gezorgd. In het begin kon ik daardoor niet verdrietig zijn. Soms verbaasde dat mensen.
Niet dat ik blij was dat ze was gestorven, maar wel dat ze goed was gestorven en vrede had gevonden met dat feit. In de dagen tussen overlijden en uitvaart lag ze opgebaard in huis en de vrienden die haar gezien hebben waren van die vrede diep onder de indruk.

Na drie maanden liep ik langs een plek op een singel vlakbij ons huis. Daar hadden we vroeger vaak samen dit uitzicht bewonderd. En pas toen realiseerde ik me dat ik daar nu alleen stond. Vanaf dat moment begon ik mijn verdriet te voelen en het gemis. Met die gevoelens kwam ook de vermoeidheid die ik eerder nog niet had ervaren. In de afgelopen drie jaar heb ik daar een weg in moeten vinden.

Ik ben nu 60 jaar en ben halverwege dat eerste jaar gestopt met mijn bedrijf. Dan krijg je letterlijk en figuurlijk de tijd om bij dingen stil te staan. Heb je dan iets aan vriendschap? Alleen in zoverre als die persoon zelf ook ervaring heeft met verlies. Niet dat anderen niet meeleven, maar alleen als je zelf een verlies hebt geleden kun je de diepte peilen die bij een lotgenoot aanwezig is.

Waar ik steun aan heb gehad is de gedachte dat ‘verdriet bij een verlies evenredig is aan de liefde die je samen hebt gekend’. In het begin is dat verdriet rauw. Het komt in golven en is, als je er doorheen gaat, ook weer plotseling verdwenen. Al duren die golven maandenlang. Op een gegeven moment wordt dat zachter.

Rouw vervaagt langzaam in de achtergrond. Je realiseert je dat degene waar je afscheid van nam voor altijd onderdeel van je leven zal zijn. Ook al is ze niet lijfelijk meer aanwezig. Afscheid nemen wordt dan het leven dat je gedeeld hebt weer toe-eigenen. Kijken naar wat er goed was en ook naar wat je nu anders zou doen. Een mens is een mens, geen heilige.

Wat we gedeeld hebben was goed. Maar het leven gaat verder. In het begin heb je soms het idee dat jouw leven ook een beetje voorbij is. En als het gaat om wat je samen had, is dat ook zo. Om verder te kunnen moet je kunnen loslaten en omarmen. Niet op enig specifiek moment, maar als een proces. Binnen dat proces kwamen er op een gegeven moment ook nieuwe vrouwen in mijn leven. Ik wist dat de vrouw waar ik afscheid van had genomen dat ook had gewild.

Je voelt opeens dat jij als man weer een eigen leven hebt. Waar binnen ruimte ontstaat voor nieuwe keuzes. Ook dat is een proces. Langzaam realiseer je je dat het vermogen om lief te hebben niet beperkt is tot één persoon. Dat een nieuwe liefde in jouw nieuwe leven iets toevoegt dat je niet eerder hebt ervaren. Die ervaring en de diepgang ervan beleef ik als een enorme verrijking. Je begint opnieuw.

Opnieuw beginnen vraagt me om vooral te ervaren wat er nu is. Dat me dat lukt heeft te maken met de verwondering die mijn nieuwe liefde oproept bij mij. Een verbinding aangaan die ons beiden steeds dichter bij onszelf brengt. Op geheel andere wijze dan ik dat eerder heb gekend.

Als je vergankelijkheid hebt ervaren, weet je dat het leven eindig is. Maar voor alles is een plek. Na rauw komt rouw en na rouw komt opkrabbelen. Mijn leven zal nooit meer vanzelfsprekend zijn. Juist daarom geniet ik nu, meer dan ooit, van dat leven. Sterker, ik heb het lief als nooit tevoren. Het is en blijft een zoete vrucht.”

Gastblog van Huub Koch op MarySjabbens.nl.